(Thethaovanhoa.vn)- Sử dụng Thuốc lá đang là một trong những nguyên nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu trên thế giới với gần 6 triệu ca tử vong hàng năm. Tổ chức Y tế thế giới ước tính con số này sẽ tăng lên 8 triệu người vào năm 2030. Bệnh tật và đói nghèo do thuốc lá gây ra không chỉ là vấn đề của riêng quốc gia nào mà đang trở thành nạn dịch trên toàn cầu.
Tỷ lệ nam giới hút thuốc lá ở nước ta đã giảm nhưng vẫn thuộc nhóm 15 nước có số người hút thuốc cao nhất thế giới. Luật Phòng chống tác hại thuốc lá cùng các quy định xử phạt đã có hiệu lực từ nhiều năm nay nhưng tình trạng vi phạm vẫn diễn ra khá phổ biến trong khi việc xử lý hành vi còn gặp nhiều khó khăn.
Sử dụng thuốc lá trong khi có xu hướng giảm tại các nước phát triển thì lại gia tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá phối hợp với Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức Cuộc thi sáng tác tranh cổ động tuyên truyền về tác hại của thuốc lá và Luật phòng chống tác hại của thuốc lá trên toàn quốc vào tháng 3 năm 2019.
Thuốc lá là sản phẩm tiêu dùng hợp pháp duy nhất "gây tử vong" cho hơn một nửa số người sử dụng nó. Có một nghịch lý: Chỉ cần một loại sữa, một loại thực phẩm nào nghi ngờ có độc hại là mọi người đều lo sợ, hoang mang và ngưng sử dụng, ấy vậy mà với thuốc lá, với 7000 hóa chất độc hại, trong đó 69 chất gây ung thư không mảy may làm cho những người hút thuốc có cảm giác lo sợ. Mặc dù tác hại của thuốc lá đã được cảnh báo bằng rất nhiều biện pháp, thậm chí, ngay cả khi trên bao bì sản phẩm đã có những cảnh báo rất mạnh mẽ bằng những hình ảnh bệnh tật do thuốc lá gây ra nhưng nhiều người vẫn lại vẫn chưa từ bỏ được thói quen chết người này.
Vậy điều gì đã làm cho việc sử dụng thuốc lá khó từ bỏ đến như vậy? Nicotine là một chất gây nghiện có trong thuốc lá, được hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong khoảng 10 giây sau khi hút vào. Sau mỗi lần hít một hơi thuốc lá, Nicotine gây tăng nhịp đập của tim, co thắt mạch máu ở tim, tăng mạch và huyết áp.
Cơ quan Kiểm soát Dược và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp nicotine vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện mạnh, tương tự Heroin và Cocain. Khi Nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể Nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức. Tuy nhiên cảm giác đó sẽ mau qua đi sau vài phút. Khi nồng độ Nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; không tập trung được; buồn bã, lo lắng; rối lọan giấc ngủ.. vì vậy để có sự thoải mái, người hút thuốc phải tiếp tục hút thuốc và trở nên lệ thuộc vào thuốc lá.
Bên cạnh đó, giá thuốc lá tại Việt nam quá rẻ, lại được bày bán khắp nơi cũng là nguyên nhân dẫn đến việc sử dụng thuốc lá dễ dàng và thật khó để từ bỏ sản phẩm chết người này.Thuốc lá là sản phẩm có hại cho sức khỏe con người, môi trường và không khuyến khích tiêu dùng. Do đó, Luật quy định cấm việc quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức. Bên cạnh đó, Luật còn cấm các doanh nghiệp kinh doanh thuốc lá không được thực hiện các hoạt động tài trợ dưới bất kỳ hình thức nào, trừ tài trợ nhân đạo cho chương trình xóa đói, giảm nghèo; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, thảm họa; phòng, chống buôn lậu thuốc lá và không được thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng về việc tài trợ đó.
Các nguyên tắc quản lý kinh doanh thuốc lá thể hiện chính sách nhất quán và quan điểm của Nhà nước trong quản lý đối với mặt hàng này, là cơ sở để triển khai các biện pháp nhằm từng bước giảm nguồn cung thuốc lá. Theo đó Luật quy định "Kinh doanh thuốc lá là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Tổ chức, cá nhân mua bán, chế biến, nhập khẩu nguyên liệu thuốc lá; sản xuất, mua bán, nhập khẩu thuốc lá phải có giấy phép do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp". Trên cơ sở các nguyên tắc chung này, Luật giao Chính phủ quy định cụ thể việc cấp giấy phép buôn bán, chế biến, nhập khẩu nguyên liệu thuốc lá; sản xuất, buôn bán, nhập khẩu thuốc lá.
Nguyên tắc quản lý kinh doanh thuốc lá thể hiện rõ Nhà nước thực hiện quản lý chặt chẽ mặt hàng thuốc lá, từng bước giảm nguồn cung cấp thuốc lá cũng như hướng tới bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Những năm gần đây được sự hỗ trợ của Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá Bộ Y tế tổ chức các mô hình không khói thuốc tại cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, nơi làm việc, phương tiện giao thông công cộng... đang được nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước tích cực nhân rộng nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá được nâng cao, 95% người trưởng thành tin rằng hút thuốc lá gây bệnh tật, 87% người trưởng thành tin rằng người hút thuốc thụ động cũng mắc các bệnh giống như người hút thuốc. Hành vi hút thuốc lá tại nơi làm việc, trường học đã giảm, hành vi hút thuốc không còn là hành vi phổ biến được chấp nhận như trước.
| Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá phối hợp với Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức Cuộc thi sáng tác tranh cổ động tuyên truyền về tác hại của thuốc lá và Luật phòng chống tác hại của thuốc lá trên toàn quốc vào tháng 3 năm 2019. |
PTTT