(Thethaovanhoa.vn) - Những ngày gần đây, lượng tin giả phát tán trên mạng về dịch bệnh COVID-19 lại có dấu hiệu gia tăng, gây rối loạn thông tin, làm tình hình thêm phức tạp. Trước tình hình đó, Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường xử lý tin giả, tin sai sự thật về COVID-19.
Chiều 15/7, Bộ Y tế thông báo bác bỏ thông tin sai sự thật liên quan đến phòng, chống dịch COVID-19 lan truyền trên mạng xã hội.
Mạnh tay xử lý
Việt Nam hiện có khoảng 72 triệu người sử dụng mạng xã hội, tương đương 73% dân số. Với rất nhiều tính năng được tích hợp bên trong, mạng xã hội đang trở thành nơi chia sẻ thông tin của người sử dụng một cách dễ dàng và nhanh chóng. Tuy nhiên, bên cạnh những thông tin tích cực, trên mạng xã hội cũng tồn tại việc một số cá nhân, tổ chức “lợi dụng” quyền tự do ngôn luận, cung cấp những thông tin sai trái, thậm chí, có những thông tin xuyên tạc, gây hại đến trật tự an toàn xã hội, an ninh quốc gia.
Đặc biệt, từ khi dịch bệnh COVID-19 xảy ra, đã có rất nhiều tin giả về dịch bệnh được phát tán trên các mạng xã hội. Những ngày gần đây, lượng tin giả phát tán trên mạng có dấu hiệu gia tăng. Nội dung các tin giả chủ yếu là kích động vùng miền, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc; tung tin sai sự thật về diễn biến dịch bệnh tại các điểm nóng (như TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Nam); xuyên tạc về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh của Chính phủ và các địa phương...
Hồ Thị Minh H. - người đăng tin sai sự thật về dịch COVID-19 tại cơ quan Công an. Ảnh: TTXVN phát
Trong khi cả nước đang căng mình chống dịch, những tin giả, tin đồn, tin thất thiệt về dịch bệnh làm cho tình hình xã hội thêm phức tạp, gây hoang mang, bức xúc trong dư luận xã hội, làm cho cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 thêm khó khăn. Do đó, cần mạnh tay xử lý.
Theo Trung tâm Xử lý tin giả Việt Nam (thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông), các tin giả liên quan dịch bệnh đang là thông tin được cảnh báo và xử phạt hành chính nhiều nhất thời gian gần đây. Điển hình như, ngày 19/7/2021, Trung tâm này đã lên tiếng bác bỏ và cảnh báo thông tin thất thiệt về hình ảnh được cho là “xác chết của bệnh nhân COVID-19 tại TP Hồ Chí Minh”. Trung tâm này khẳng định, đó là hình ảnh chụp tại một bệnh viện của Myanmar, chứ không phải tại TP Hồ Chí Minh như một số tài khoản Facebook tung tin trên mạng xã hội.
Trước đó, ngày 15/7, Bộ Y tế cũng đã lên tiếng bác bỏ thông tin sai sự thật về đại dịch gắn mác "Bộ Y tế" được phát tán trên mạng xã hội. Trước đó, mạng xã hội lan truyền đoạn tin nhắn được cho là của Bộ Y tế cung cấp thông tin về một nghiên cứu của Singapore cho rằng COVID-19 là loại vi khuẩn bị nhiễm phóng xạ gây ra đông máu và làm chết người. Tin nhắn còn khẳng định có thể điều trị COVID-19 bằng thuốc kháng sinh, kháng viêm và chống đông máu...
Theo thống kê của Trung tâm Xử lý tin giả Việt Nam, thời gian qua, Trung tâm đã công bố dán nhãn 37 tin giả; cập nhật 38 tin xử phạt các cá nhân đưa thông tin giả, sai sự thật từ cơ quan báo chí; tổng đài 18008108 hướng dẫn người dân về báo tin giả tiếp nhận 2.395 cuộc gọi đến...
Trong vài tháng qua, hàng loạt vụ tung tin giả liên quan dịch COVID-19 đã bị cơ quan chức năng ở nhiều địa phương từ Hà Nội, Bắc Giang, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Sóc Trăng, Cần Thơ, An Giang, Cà Mau xử lý. Điển hình như, ngày 14/7 Công an TP Cần Thơ và Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông TP Cần Thơ đã xử phạt hai phụ nữ tung tin giả tiểu thương bán bún nhiễm COVID-19 tại chợ Tân An tử vong và dịch lây lan tại khu công nghiệp.
Ngày 12/7, Chánh Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Cà Mau cũng đã ký quyết định xử phạt hành chính một cá nhân 7,5 triệu đồng vì tung tin bịa đặt việc phong tỏa toàn tỉnh và bệnh nhân dương tính với COVID-19 gây hoang mang trong nhân dân…
2 Fanpage đã đăng tải thông tin có nội dung sai sự thật về tình hình, diễn biến dịch bệnh Covid-19. Ảnh: TTXVN phát
Người dân cần tỉnh táo, có trách nhiệm khi cung cấp và tiếp nhận thông tin
Để hạn chế tình trạng tin giả gây ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch bệnh, Nghị quyết số 78/NQ-CP của Chính phủ ngày 20/7/2021 về Phiên họp Chính phủ chuyên đề về phòng, chống dịch COVID-19 đã phân công Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo tốt công tác truyền thông, cung cấp thông tin kịp thời để nhân dân hiểu, bình tĩnh, chia sẻ, ủng hộ và tích cực thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch.
Trên cơ sở đó, ngày 23/7, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Văn bản 2765/BTTTT-PTTH&TTĐT về việc thực hiện Nghị quyết 78/NQ-CP của Chính phủ và tăng cường xử lý tin giả, tin sai sự thật về COVID-19 trên mạng gửi các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Theo đó, Bộ Thông tin và Truyền thông đề nghị các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố căn cứ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao chủ động thực hiện nghiêm túc quy định về phát ngôn, cung cấp thống tin cho báo chí… đảm thông tin được cung cấp nhanh nhất, không bị động, bất ngờ; tuân thủ kỷ luật phát ngôn, thống nhất đầu mối phát ngôn, tránh tình trạng cùng một sự việc nhưng các ngành, địa phương lại phát ngôn không thống nhất dẫn tới việc bị suy diễn, xuyên tạc.
Thường xuyên theo dõi, nắm bắt thông tin, nhất là thông tin trên không gian mạng về công tác phòng, chống dịch tại bộ, ngành, địa phương để xử lý, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc, bức xúc của người dân, doanh nghiệp. Khi phát hiện tin giả, tin sai sự thật, cần chỉ đạo lực lượng công an, các lực lượng có liên quan kịp thời xác minh đối tượng phát tán tin giả, phối hợp với đơn vị chức năng của Thông tin và Truyền thông để thẩm định nguồn tin, công bố, cảnh báo tin giả, tin sai sự thật; chủ động xử lý nghiêm các đối tượng phát tán thông tin vi phạm pháp luật trên địa bàn.
Trước đó, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tăng cường công tác quản lý, xử lý thông tin vi phạm trên mạng xã hội. Theo đó, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với Công an các địa phương tăng cường rà quét, phát hiện kịp thời những nội dung vi phạm pháp luật trên không gian mạng, đặc biệt là mạng xã hội Facebook, Zalo… đồng thời chủ động xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm trên địa bàn.
Về lâu dài, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, cần phát huy vai trò của các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng, đặc biệt là các cơ quan báo chí, truyền thông trong việc cung cấp kịp thời thông tin chính thống, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, kiến thức về dịch COVID-19 cho nhân dân.
Khi nhận thức đúng, có đủ kiến thức cần thiết người dân sẽ bình tĩnh, không nhẹ dạ, cả tin, hoang mang trước những thông tin chưa được kiểm chứng trên mạng xã hội. Mặt khác, thông qua công tác tuyên truyền, giáo dục giúp cho người dân am hiểu hơn về pháp luật, nắm rõ về các chế tài xử lý đối với hành vi tung tin giả, tin thất thiệt và những biểu hiện lơ là, chủ quan, thực hiện không nghiêm các quy định về phòng, chống dịch COVID-19… để tự giác chấp hành.
Nhằm hướng đến xây dựng chuẩn mực đạo đức về hành vi ứng xử trên mạng xã hội, giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh, ngày 17/6/2021, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội.
Theo đó, quy tắc ứng xử cho tổ chức, cá nhân là: tìm hiểu, tuân thủ các điều khoản hướng dẫn, sử dụng các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội trước khi đăng ký, tham gia mạng xã hội; chia sẻ những thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy; có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo; không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; không sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục; không tung tin giả, tin sai sự thật; không quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.
Trong cuộc chiến “chống dịch như chống giặc” thì mỗi người dân chính là một chiến sĩ, không chỉ chiến đấu chống virus SARS-CoV-2, mà còn cần tỉnh táo, có trách nhiệm trước “virus số” tin giả để vừa có thể góp phần chiến thắng đại dịch, vừa xây dựng được một môi trường mạng văn minh, lành mạnh.
Minh Duyên/TTXVN (tổng hợp)