(Thethaovanhoa.vn) - Vào lúc 18h ngày 15/9/2017, triển lãm nhiếp ảnh Tạo tác của Hạo Nhiên sẽ khai mạc tại Hội Mỹ thuật TP.HCM. Nếu không bị rút giấy phép vào phút cuối, thì đây rất có thể là triển lãm nhiếp ảnh khỏa thân đầu tiên tại Việt Nam kể từ năm 1975. Triển lãm cũng sẽ giới thiệu sách ảnh cùng tên, do NXB Hồng Đức cấp phép.
Việt Nam có cả trăm nhiếp ảnh gia gắn bó sự nghiệp với ảnh khỏa thân, nhưng gần như chưa có ai được phép triển lãm cá nhân.
Các nhiếp ảnh gia nổi tiếng nhiều thập niên như Trần Huy Hoan, Thái Phiên, Dương Quốc Định, Lê Quang Châu… cũng chưa một lần được cấp phép triển lãm chính thức.
Thái Phiên cho biết anh đã bị 3 lần từ chối hoặc ngăn cản, 2 lần ở Hà Nội và 1 lần ở Huế. Lý do theo Thái Phiên là: “Những người trực tiếp cấp phép sợ trách nhiệm chứ theo tôi biết thì chủ trương chung không cứng nhắc, không khắt khe như vậy”.
Nhiếp ảnh gia Hạo Nhiên
Một nhiếp ảnh gia trẻ nhưng có bề dày như Nghiêm Tứ Quý (sinh 1986), với những bức ảnh khỏa thân khá thanh tao, cũng gặp nhiều khó khăn với việc triển lãm. Dù điểm chung là ảnh của họ đều tràn ngập trên mạng, muốn xem lúc cũng được.
Còn nhớ tháng 5/2007, TP.HCM đã từ chối cấp phép triển lãm ảnh khỏa thân Closer (Gần nữa) của nữ họa sĩ Nguyễn Kim Hoàng, với lý do “không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam”.
Việc từ chối này đã nhận về những ý kiến trái chiều, mà trong đó phía công khai ủng hộ cho triển lãm được diễn ra đông hơn. Theo ước đoán của vài nhiếp ảnh gia, khoảng 10 năm qua, đã có hơn 15 triển lãm ảnh khỏa thân bị từ chối trên cả nước.
“Theo tôi, nếu không thực sự góp ý kiến với các cấp quản lý văn hóa thì sẽ khiến cho nghệ sĩ bị hạn chế sáng tạo, thiếu tự tin, thậm chí dẫn tới bất mãn. Điều này rất bất lợi cho khối sáng tác chân chính.
Đôi khi những thể nghiệm gặp phải sự thất bại, sai sót… là bình thường, bởi như vậy, mới có những đột phá mang tính sáng tạo, chứ nghệ thuật mà an toàn thì cũng cay đắng lắm. Trên báo chí trong nước, tôi thấy rất nhiều bức ảnh khỏa thân nghệ thuật rất mạnh bạo và gợi cảm của quốc tế được tôn vinh, vậy tại sao nghệ sĩ Việt thì lại không được"? - nhiếp ảnh gia Trần Huy Hoan thẳng thắn.
Một tác phẩm khỏa thân trong triển lãm “Tạo tác” của Hạo Nhiên
"Tôi đồng ý rằng chúng ta phải cùng nhau gìn giữ thuần phong mỹ tục, nhưng phải trong tinh thần xây dựng và bình đẳng. Tượng, phù điêu trang trí trong các đền chùa cổ Việt Nam hay trên trống đồng Ngọc Lũ có hình “tồng ngồng” nhưng vẫn rất đẹp và trang nghiêm.
Theo tôi là phải xây dựng cùng một lúc ý thức tự trọng của người sáng tác và của người thưởng ngoạn. Thiếu tự trọng, chúng ta sẽ a dua vào các tắc trách để biến nó thành hội chứng đám đông, dễ sa đà vào những cảnh đánh hội đồng vì do hiếu kỳ, hoặc ích kỷ” - anh nói thêm.
Tuy nhiên, nhìn ở khía cạnh quản lý, 10 năm trước, ông Chu Chí Thành (Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam) từng khẳng định trên nhiều báo: “Thực tế trong nhiếp ảnh và hội họa, không ai cấm đoán đề tài khỏa thân. Tuy nhiên ở các địa phương có lẽ họ chưa phân biệt được đâu là cái tục, đâu là cái thanh trong đề tài khỏa thân, thành ra họ ngại, không cho triển lãm hay trưng bày nhiều”.
Ngày 13/7, Triển lãm ảnh 'Kiến trúc Hà Nội xưa và nay cùng sự phát triển của Thủ đô' đã khai mạc tại Nhà triển lãm 45 phố Tràng Tiền, Hà Nội.
Hồi giữa tháng 7/2017, trên báo Thanh niên, ông Vi Kiến Thành (Cục trưởng Cục Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Triển lãm) cũng cho biết: “Không cấm triển lãm ảnh khỏa thân, nhưng anh em nghệ sĩ không đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của hồ sơ theo Nghị định 72/2016.
Ví dụ ảnh khỏa thân lộ rõ danh tính thì nghệ sĩ phải cung cấp được thỏa thuận giữa người mẫu, người chụp, cho phép được công bố đến đâu. Nhiều nghệ sĩ không làm được việc này nên không được cấp phép”.
Chính thực tế như vừa nêu mà nhiều nhiếp ảnh gia trông chờ triển lãm Tạo tác của Hạo Nhiên được diễn ra suôn sẻ, để mở ra một tiền lệ mới trong triển lãm ảnh khỏa thân tại Việt Nam.
Như Hà
Thể thao & Văn hóa