(Thethaovanhoa.vn) - Ít người biết, hơn 2 tháng trước ngày trước ngày được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể của Nhân loại, "hầu đồng" từng gây ấn tượng rất mạnh tại Trung Quốc qua hình thức sân khấu hóa của mình.
Cụ thể, đó là vở diễn Ngũ biến, do Nhà hát kịch Việt Nam dàn dựng, với chất liệu lấy từ tín ngưỡng thờ Mẫu – mà cụ thể là diễn xướng hầu đồng.Vở diễn này được dàn dựng để tham dự Liên hoan Sân khấu Trung Quốc – ASEAN 2016 tại Nam Ninh vào cuối tháng 9 vừa qua.
Theo đạo diễn của vở, NSND Anh Tú, ngay khi nhận được lời mời, anh đã nghĩ tới việc khai thác chất liệu từ tín ngưỡng thờ Mẫu để xây dựng chương trình. "Thời lượng biểu diễn của một vở tại LH là khoảng 40 phút. Và tôi hiểu rằng, trong thời lượng ngắn ngủi ấy, diễn xướng hầu đồng của Việt Nam là phù hợp nhất để giới thiệu với các đồng nghiệp quốc tế".
Ngũ biến không phải trình diễn hay tường thuật hoặc mô tả màn hầu đồng mà ở đây người nghệ sĩ hóa thân vào 5 nhân vật trên cơ sở 5 giá đồng của tín ngưỡng văn hóa lâu đời liên quan đến tục thờ Mẫu trong tâm linh của người Việt. Ở đó, một số giá chầu tiêu biểu như giá chầu cô Bé, giá chầu ông hoàng Bảy, giá chầu Đệ nhị..., đã được NSND Anh Tú cách điệu và phỏng dựng, với người đảm nhiệm chính là NSND Lệ Ngọc.
Các nghệ sĩ và đạo diễn của 'Ngũ biến'"Chúng tôi phải mời thêm một số chuyên gia để hỗ trợ Lệ Ngọc về vũ đạo, động tác... Các giá đồng nguyên gốc được rút ngắn về thời gian, tập trung khai thác những phút cao trào nhất" – NSND Anh Tú kể thêm. "Vở diễn cũng sử dụng các làn điệu hát văn và có nghi thức "phát lộc" cho khán giả vào cuối chương trình, giống như các canh hầu đồng ngoài đời".
Xuất hiện trước khán giả và các đồng nghiệp châu Á, vở diễn Ngũ biến đã gây ấn tượng rất mạnh bởi tiết tấu cuốn hút của âm nhạc kết hợp với sự khéo léo của người nghệ sĩ trong các bộ trang phục đa sắc mầu của tín ngưỡng thờ Mẫu. Đặc biệt, NSND Lệ Ngọc đã nhận giải nghệ sĩ xuất sắc tại Liên hoan. Trong khi đó, NSND Anh Tú cũng nhận giải đạo diễn xuất sắc cho Ngũ biến và Lâu đài cát (vở diễn thứ 2 của Nhà hát kịch VN tại LH này).
Sơn Tùng