(Thethaovanhoa.vn) - Lễ trao và đón nhận Bằng xếp hạng di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia cho di tích trụ sở Tòa án nhân dân tối cao đã được trang trọng tổ chức vào sáng 16.12 tại Trụ sở Tòa án Nhân dân tối cao (48 Lý Thường Kiệt, Hà Nội). Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện đã dự và trao Bằng xếp hạng di tích cho lãnh đạo Toà án nhân dân tối cao.
Đây là nội dung tại dự thảo Thông tư quy định chi tiết một số quy định về bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích do Bộ VHTTDL soạn thảo và đang được lấy ý kiến rộng rãi.
Dự buổi lễ có Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình cùng lãnh đạo Tòa án Nhân dân tối cao; lãnh đạo các đơn vị chức năng của Bộ VHTTDL.
Tại buổi lễ, ông Lê Hồng Quang, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao đã lược sử tóm tắt về kiến trúc tòa nhà trụ sở Tòa án nhân dân tối cao, đặt tại địa chỉ số 48 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện trao Bằng xếp hạng di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia cho trụ sở Tòa án nhân dân tối cao
Trụ sở Tòa án nhân dân tối cao bắt đầu có thiết kế sơ bộ từ năm 1900, đến năm 1905 thì được duyệt kinh phí trên cơ sở thiết kế được chấp thuận. Năm 1906 công trình bắt đầu được xây dựng, đến năm 1911 thì hoàn thành đưa vào sử dụng. Lúc đó, công trình không có hàng rào bảo vệ, chỉ có cây xanh và tuyến đường đi bao quanh công trình.
Theo Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, khuôn viên đặt trụ sở là khu đất hình vuông, có diện tích 13.916m2, giới hạn bởi 4 tuyến phố, trong đó có hai đại lộ, ngày nay mang tên là phố Lý Thường Kiệt và phố Hai Bà Trưng, hướng ra một giao lộ được tạo thành bởi phố Lý Thường Kiệt, phố Thợ Nhuộm và phố Dã Tượng. Trong quá trình sử dụng, người Pháp đã tiến hành tu bổ, cải tạo một số hạng mục như: cải tạo tầng áp mái thành phòng lưu trữ hồ sơ; sửa chữa mái nhà; rải đá đường đi khuôn viên; xây dựng hàng rào bê tông xung quanh.
Ông Lê Hồng Quang nhấn mạnh, trụ sở Toà án nhân dân tối cao là một trong những công trình kiến trúc công cộng theo phong cách tân cổ điển đầu tiên ở Hà Nội. Mặt bằng không gian toà nhà được cấu trúc kiểu đối xứng qua trục trung tâm, gồm năm tầng.
Hình khối kiến trúc của công trình được thiết kế theo dạng đối xứng kiểu mặt gương qua trục trung tâm với việc sử dụng tỷ xích lớn tạo ra một khối toà nhà hình chữ H rất đường bệ. Khối trung tâm được thiết kế với bộ mái nhô cao, được đỡ bởi hàng cột theo thức Doric La Mã, kết hợp với hai cầu thang ngoài hình chữ L được trang trí thận trọng, tạo ra điểm nhấn và làm tăng tính uy nghi của toà nhà. Đây không chỉ là nét độc đáo của công trình so với các toà nhà tân cổ điển khác ở Hà Nội mà còn là nét độc đáo khi so sánh với các toà nhà theo phong cách tân cổ điển ở chính nước Pháp. Hai cánh nhà được thiết kế với nhịp điệu nhỏ hơn, giữa các cửa là hàng cột giả theo thức Ionic với dáng vẻ nhẹ nhàng, làm tôn nổi khối trung tâm. Cuối hai cánh nhà là hai khối hình chắc, đậm, nhô mạnh ra phía trước tạo ra sự kết thúc khoẻ khoắn theo phương ngang và góp phần làm tăng vẻ hoành tráng cho toà nhà.
Từ khi được xây dựng vào năm 1906 và đưa vào sử dụng năm 1911 cho đến nay, công trình đã trải qua hàng thế kỷ và chứng kiến những thăng trầm của lịch sử. Dù được sử dụng đúng công năng, nhưng do tác động của môi trường, của thời gian và con người nên đến nay công trình đã có những dấu hiệu xuống cấp. Cụ thể, có nhiều vết nứt tại tường và trần các tầng; các lớp trát đã ngấm mốc và bong tróc…, một phần đất của khuôn viên đã bị sử dụng làm thổ cư và nhà ở của cư dân… “Do vậy, cần phải phục dựng lại khuôn viên vốn có của công trình; đồng thời tôn tạo một số chức năng nhằm tương thích với vị trí, vai trò của cơ quan xét xử cao nhất”, theo Phó Chánh án Lê Hồng Quang.
Ông Nguyễn Hoà Bình, Chánh án Toà án nhân dân tối cao trao tặng Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện bức ảnh chụp trụ sở tòa nhà
Với phương cách bố cục hình khối kiến trúc theo phong cách tân cổ điển một cách chuẩn mực cùng các hình thức trang trí cầu kỳ, tinh xảo, được cân nhắc kỹ lưỡng, Trụ sở Toà án nhân dân tối cao đã được Bộ VHTTDL quyết định xếp hạng di tích Kiến trúc – Nghệ thuật cấp Quốc gia theo Quyết định số 4441/QĐ-BVHTTDL ngày 13.12.2019.
Ngày nay, công trình là nơi làm việc của cơ quan xét xử cao nhất của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nơi diễn ra các hoạt động lãnh đạo chỉ đạo công tác trong toàn hệ thống tư pháp và là nơi trao đổi, giao lưu, đối ngoại với bạn bè thế giới.
“Việc công trình này được xếp hạng di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia đã thể hiện được công trình không chỉ có ý nghĩa quan trọng về mặt kiến trúc, nghệ thuật mà còn thể hiện tầm vóc, sự uy nghi nghiêm của cơ quan tư pháp cao nhất của đất nước. Điều này là cơ sở quan trọng để Toà án nhân dân tối cao bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị lâu dài của di tích tương xứng với biểu tượng công lý, nơi cơ quan xét xử cao nhất của nước CHXHCN Việt Nam...”, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Lê Hồng Quang nhấn mạnh.
Khai trương Bảng tên Di tích quốc gia trụ sở Toàn án nhân dân tối cao
Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Hoà Bình cho rằng, công trình được xếp hạng di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia là niềm vinh dự, tự hào khi Toà án nhân dân tối cao được làm việc tại một tòa nhà có giá trị lịch sử, có tuổi đời hàng trăm năm. “Trong thời gian tới, Tòa án Nhân dân tối cao sẽ trùng tu lại tòa nhà theo nguyên trạng được thiết kế ban đầu, trong đó có giành một phần để làm bảo tàng. Trách nhiệm của thế hệ ngày hôm nay đối với công trình được xếp hạng di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia là phải phục hồi toàn bộ, nguyên trạng các yếu tố văn hóa, kiến trúc... như trong lịch sử. Lễ trao bằng xếp hạng hôm nay, ngay tại trụ sở này cũng rất có ý nghĩa, đặc biệt với công việc trùng tu, phục hồi di tích cũng như phát huy công năng, giá trị của công trình trong thời gian tới.
Tại buổi lễ, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình cùng các đại biểu đã chính thức khai trương Bảng tên Di tích quốc gia trụ sở Toàn án nhân dân tối cao, số 48 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Theo Báo Văn hóa