(Thethaovanhoa.vn) - “Thân ga ngầm C9 theo phương án quy hoạch hiện tại nằm trong khu vực khoanh vùng bảo vệ II của Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc Sơn, là công trình phục vụ giao thông, không phải là “công trình bảo vệ và phát huy giá trị di tích” như Luật quy định. Do đó, nếu xây dựng công trình là vi phạm Điều 32 Luật Di sản văn hóa…”.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo các bộ, ngành liên quan hoàn thiện hồ sơ về phương án thiết kế, thi công ga ngầm C9 thuộc Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo.
Phối cảnh lối lên, xuống nhà ga C9
Bộ VHTTDL đã nêu quan điểm như trên trong văn bản 3984/BVHTTDL-DSVH ngày 3.10 gửi UBND TP Hà Nội về phương án thiết kế, thi công nhà ga C9 thuộc Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 2, TP. Hà Nội.
Bộ VHTTDL nêu rõ, liên quan đến dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị Thành phố Hà Nội nói chung và phương án bố trí nhà ga C9 nói riêng do Thành phố Hà Nội đề xuất, từ năm 2008 đến nay, Bộ đã nhiều lần có văn bản góp ý. Nội dung các văn bản đều thể hiện quan điểm xuyên suốt, yêu cầu UBND TP. Hà Nội chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu các phương án bố trí nhà ga, tịnh tiến thân ga về phía Đông đường Đinh Tiên Hoàng (cách xa bờ phía Đông của Hồ Hoàn Kiếm và nằm ngoài khu vực khoanh vùng bảo vệ II của Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng tại Quyết định số 2383/QĐ/TTg ngày 09.12.2013).
Phối cảnh lối lên, xuống nhà ga C9
Ngày 25.10.2018, Bộ VHTTDL nhận được Công văn của Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến cùa Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu Bộ xem xét kiến nghị của UBND TP. Hà Nội. Căn cứ Luật Di sản Văn hóa và các văn bản có liên quan, trên cơ sở nghiên cứu ý kiến của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội và xin ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ VHTTDL đã có công văn số 03/BVHTTDL-DSVH báo cáo Thủ tướng, nêu rõ: Về mặt pháp lý, Điều 32 Luật Di sản Văn hóa năm 2001, được sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định trong các khu vực bảo vệ di tích chỉ được xây dựng công trình phục vụ bảo vệ và phát huy giá trị di tích: “Việc xây dựng công trình bảo vệ và phát huy giá trị di tích ở khu vực bảo vệ II đối với di tích cấp tỉnh phải được sự đồng ý bằng văn bản của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, đối với di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt phải được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ trưởng Bộ VHTTDL. Việc xây dựng công trình quy định tại khoản này không được làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích, cảnh quan thiên nhiên và môi trường- sinh thái của di tích”.
Phối cảnh một phần ga C9
Tuy nhiên, thân ga ngầm C9 theo phương án quy hoạch hiện tại nằm trong khu vực khoanh vùng bảo vệ II của Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc Sơn, là công trình phục vụ giao thông, không phải là “công trình bảo vệ và phát huy giá trị di tích” như Luật quy định. Do đó, nếu xây dựng công trình là vi phạm Điều 32 Luật Di sản văn hóa. Quan điểm này cũng được Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội khẳng định tại Công văn số 1479/UBVHGDTTN14 ngày 16.8.2018 gửi Ủy ban thường vụ Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ: “phương án được lựa chọn không chỉ vi phạm Luật di sản văn hóa mà còn tiềm ẩn nguy cơ, ảnh hưởng không thể khắc phục với di sản, không gian văn hóa của Trung tâm Thủ đô”.
Phối cảnh một phần ga C9
Bộ VHTTDL nhấn mạnh, với phương án thiết kế thân ga cách Tháp Bút 36 mét, đường hầm dưới lòng đất chỉ cách chân Tháp Bút 1 mét thì việc thi công ga bắt buộc phải di dời toàn bộ xây xanh trong khu vực này ở ven hồ, đào đất theo biện pháp “đào hở” sâu khoảng 20 mét và làm rào chắn. Khi công trình hoàn thành mới hoàn trả mặt bằng di tích, gây nhiều nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan, môi trường văn hoá và sinh thái khu vực.
Việc thi công nhà ga còn có thể tạo rung chấn, ảnh hưởng tới Nghi môn, Tháp Bút của đền Ngọc Sơn và đền Bà Kiệu. Đặc biệt là với Tháp Bút, biểu tượng đặc sắc riêng có về truyền thống hiếu học và văn hiến của thủ đô Hà Nội. Mặt khác, ảnh hưởng đến cảnh quan khu vực, với những không gian mặt nước và cây xanh lâu năm đã đi vào tiềm thức của người dân. Tất cả sẽ bị thay đổi khi nơi đây trở thành công trường thi công trong thời gian dự kiến 3 năm. Đồng thời, việc xây ga ngầm cạnh hồ Gươm còn có nguy cơ tắc nghẽn giao thông khi tiếp nhận lượng hành khách lớn từ ngoài vào trung tâm Hà Nội.
Vì vậy, Bộ VHTTDL tiếp tục đề nghị UBND TP Hà Nội nghiên cứu, điều chỉnh hướng tuyến, vị trí nhà ga và các công trình phụ trợ để đảm bảo không gây ảnh hưởng bất lợi đối với các di tích, tuân thủ Luật Di sản văn hoá, xử lý hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, đảm bảo sự đồng thuận cao của cộng đồng.
Tâm Anh/ Báo Văn hóa