(Thethaovanhoa.vn) - Một con số khiến mọi người không khỏi giật mình: 20 di tích trên địa bàn 7 quận, huyện tại Hà Nội xảy ra tình trạng mất cắp di vật, hiện vật từ năm 2019 đến nay, trong đó các vụ tập trung vào đầu năm 2020. Điều đó, đang đặt ra tình trạng báo động về mất cắp di vật, hiện vật ngày càng gia tăng, với mức độ nghiêm trọng.
Ngày 25/6, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã báo cáo UBND thành phố Hà Nội về vụ cháy đền Lâm Du, phường Bồ Đề, quận Long Biên.
* Gia tăng tình trạng mất cắp
Đình Nhật Tân, quận Tây Hồ vốn được trang bị tương đối đầy đủ các thiết bị an ninh, ban đêm còn có thêm hai bảo vệ trông coi di tích nhưng nơi này vẫn bị kẻ gian nhắm tới. Tối 29/3/2020, kẻ gian đã cạy ngói, giật xà gỗ, chui từ mái đình xuống để lấy cắp di vật, hiện vật. Khi kẻ gian đột nhập vào trong thì camera ghi lại được, còi báo động vang, nên bảo vệ đình đã kịp thời phát hiện, hô hoán. Kẻ gian nhanh chân tẩu thoát và may mắn, chưa có di vật, hiện vật nào bị lấy đi . Ông Nguyễn Văn Hiệp, thủ từ đình Nhật Tân cho rằng, đây cũng là lời cảnh báo về tình trạng trộm cắp trong di tích, đòi hỏi công tác an ninh phải tốt hơn. Ngay sau đó, Ban quản lý di tích đã tiến hành lắp thêm 4 camera nâng tổng số camera trong đình lên 9 cái, lắp thêm 1 còi báo động ngay trên nóc đình, nâng tổng số còi báo động lên 2 cái. Dù vậy, việc trông coi tại đình vẫn được mọi người thực hiện nghiêm ngặt hơn.
Đình Đại Định (xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai, Hà Nội), nơi mất nhiều cổ vật quý giá thời gian qua. Ảnh: hanoimoi.com.vn
Nhưng không phải di tích nào cũng may mắn kịp thời phát hiện kẻ gian như ở đình Nhật Tân. Có quận, huyện liên tục bị mất cắp di vật, hiện vật chỉ trong thời gian ngắn. Cụ thể, từ ngày 13/3 – 11/4/2020, tại huyện Thanh Oai xảy ra 4 vụ trộm cắp di vật, hiện vật tại di tích chùa Bối Khê, đình Đại Định (xã Tam Hưng), chùa Dư Dụ (xã Thanh Thùy), chùa Từ Châu (xã Liên Châu) với tổng số 26 di vật, hiện vật. Tại huyện Thường Tín, từ tháng 1/2020 đến nay, xảy ra 6 vụ trộm di vật, hiện vật tại 6 di tích thuộc 5 xã: Hiền Giang, Vân Tảo, Văn Phú, Thư Phú, Khánh Hà.
Tại huyện Ứng Hòa, từ năm 2019 đến nay xảy ra các vụ mất sắc phong, cuốn thư, lư hương, hạc, đỉnh đồng ở đền Hạ (xã Tảo Dương Văn), đình Dương Khê (xã Phương Tú), đình Đình Tràng (xã Liên Bạt), đình Hoàng Xá (thị trấn Vân Đình). Tại huyện Phú Xuyên cũng xảy ra tình trạng mất cắp ở di tích thuộc xã Đại Xuyên, xã Văn Hoàng, xã Tân Dân, bị kẻ gian lấy đi các lọ lục bình, đỉnh hương. Bên cạnh đó, huyện Chương Mỹ xảy ra mất cắp tại đình Hồng Thái ngày 22/3, bị kẻ gian lấy đi 1 hòm sắc phong, 7 đạo sắc phong bản gốc, 1 thần phả và tiền mặt. Tại huyện Hoài Đức, đêm 23/1 xảy ra mất cắp tại đình Vân Côn (xã Vân Côn), cũng bị lấy đi 3 ngai thờ.
Số liệu trên cho thấy, số lượng mất cắp di vật, hiện vật tại các di tích trên địa bàn Hà Nội ngày càng nhiều. Giải thích lý do số vụ gia tăng những tháng đầu năm nay, ông Nguyễn Doãn Văn, Trưởng ban Quản lý di tích, danh thắng Hà Nội cho rằng, do thời điểm này mọi người thực hiện giãn cách xã hội phòng chống dịch COVID-19 nên kẻ gian đã lợi dụng thực hiện hành vi của mình. Nhiều di vật, hiện vật quý đã bị mất đi và việc tìm lại vô cùng khó khăn, nhiều vụ không thể tìm lại được.
* Bảo vệ các di tích khỏi tình trạng mất cắp
Hà Nội hiện có 5.922 di tích, trong đó 1 di tích được công nhận là di sản thế giới, 18 di tích quốc gia đặc biệt, 50 di tích lịch sử cách mạng kháng chiến, 1.804 đình, 2.007 chùa, 811 đền, 292 miếu… Tại các di tích này đang lưu giữ rất nhiều bảo vật quốc gia, cổ vật, hiện vật, di vật quý, nhưng điều đó cũng đang đặt ra nhiều vấn đề trong công tác quản lý hiện vật, di vật.
Dù thời gian qua, công tác quản lý di tích đã được các địa phương chú trọng, song phần lớn lực lượng tham gia tiểu ban quản lý di tích cơ sở là những cán bộ về hưu, các cụ phụ lão, hoạt động theo chế độ tự nguyện hoặc kiêm nhiệm; hơn nữa, nhiều di tích nằm biệt lập với khu vực dân cư. Vì vậy, hiện tượng lơi lỏng trong việc trông coi, bảo vệ di tích ở cơ sở là không tránh khỏi. Trong khi đó, không phải nơi nào cũng có điều kiện để lắp đặt camera giám sát, nhất là ở những vùng ngoại thành xa; số lượng bảo vệ trông coi di tích không nhiều. Chính vì vậy, kẻ gian lợi dụng công tác quản lý, bảo vệ ở các di tích chưa được chặt chẽ nên đã đột nhập đánh cắp. Hơn nữa, khi chúng đã chủ mưu thực hiện ý đồ thì việc dò la, nghiên cứu thực địa của kẻ gian sẽ được thực hiện kỹ. Thời gian trộm cắp của các đối tượng chủ yếu vào ban đêm, khi mà không có người ra vào và công tác bảo vệ thường sơ hở.
Trước thực trạng các di tích liên tục bị lấy cắp hiện vật, cổ vật, huyện Thanh Oai đã yêu cầu các xã, thị trấn, ban quản lý di tích rà soát, kiểm tra, thống kê hiện trạng đồ thờ, hiện vật, sắc phong trong di tích. Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai Nguyễn Khánh Bình cũng yêu cầu cơ sở thực hiện xã hội hóa trong lắp đặt camera an ninh tại các di tích. Đồng thời, tuyên truyền, vận động nhân dân, các ban quản lý di tích chủ động kiểm tra hệ thống cửa, khóa, phối hợp với lực lượng Công an phòng chống trộm cắp di vật, hiện vật, hòm công đức trong các di tích.
Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng đề nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo các sở, ngành, địa phương thực hiện nghiêm Quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố Hà Nội, tránh tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, thậm chí một số địa phương còn lơi lỏng, thiếu chỉ đạo, kiểm tra kịp thời. Theo ông Tô Văn Động, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội: Các quận, huyện, thị xã cần cân đối và chủ động bố trí chế độ chính sách hỗ trợ cho người trông coi, bảo vệ di tích và lực lượng công an địa phương, dân quân tự vệ, dân phòng nhằm giảm thiểu tình trạng mất cắp di vật, hiện vật xảy ra trong các di tích.
Trung tuần tháng 6/2020, UBND thành phố Hà Nội cũng có văn bản gửi các sở ngành, quận huyện, thị xã về quản lý di vật, hiện vật, xây dựng, phục dựng, tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa; trong đó yêu cầu không để tái diễn và xảy ra hiện tượng mất cắp di vật, hiện vật, đồng thời thực hiện các giải pháp để đảm bảo an ninh, an toàn cho các di tích. Hiện vật, cổ vật trong các di tích sẽ hạn chế tối đa việc mất cắp nếu ý thức của người dân và những người quản lý di tích được nâng lên, cùng với đó là việc đầu tư các nguồn lực, nhân lực, trang thiết bị đảm bảo an toàn cho các di tích.
Đinh Thuận - TTXVN