Sách điện tử Việt (Kỳ 2): 'Thâm nhập' khâu sản xuất, bảo mật ebook

(Thethaovanhoa.vn) - Theo nhiều chuyên gia về ebook, hiện nay để đọc ebook chỉ cần cài ứng dụng (App) vào máy nên hầu như thiết bị nào cũng đọc được. Phổ biến nhất thì có App trên các hệ điều hành Windows, iOS và Android. Một số đơn vị còn có thêm App trên hệ điều hành MacOS, BlackBerry…

• Sách điện tử Việt: Cuộc chơi chỉ mới bắt đầu
• Sách điện tử: Vi phạm bản quyền tràn lan
• Ra mắt sách điện tử bàn về 'sự tử tế'

Để đọc ebook do các đơn vị ở Việt Nam phát hành thì không cần mua thiết bị riêng mà có thể dùng máy tính, máy tính bảng hay điện thoại thông minh có sẵn.

Quy trình xuất bản sách điện tử

Quy trình xuất bản ebook giống như sách in, bao gồm các công đoạn: Kiểm tra hợp đồng tác quyền (bảo đảm tựa sách được quyền phát hành ở dạng ebook). Kiểm tra giấy phép xuất bản (đối với sách đã xuất bản sách in). Đối chiếu nội dung file ebook với bản sách in. Lập danh mục lỗi cần sửa, trình duyệt và sửa các lỗi trong file ebook nếu có. Sản xuất file ebook đúng chuẩn (có thể tìm kiếm nội dung trong ebook). Cập nhật lên hệ thống bán lẻ ebook. Cập vào danh mục ebook mới phát hành vào tài khoản đã cung cấp cho Cục Xuất bản (giống như một hình thức nộp lưu chiểu ebook).

Một file ebook đúng chuẩn phải có dung lượng nhỏ (1MB-2MB) nhưng vẫn bảo đảm đọc dễ, rõ nét và phải là file dạng chữ (text) để tìm kiếm được trong nội dung chứ không phải là file dạng hình ảnh. File ebook phải dùng font chữ Unicode để bảo đảm hiển thị được trên tất cả các loại thiết bị đọc.

Có 3 nguồn bản thảo để sản xuất ebook: Sản xuất từ file chế bản gốc, chỉ áp dụng được với số bản thảo từ năm 2010 - 2011 đến nay vì trước đó phần lớn file vẫn dùng phần mềm chế bản không hỗ trợ font Unicode. Đối với loại file này chỉ cần điều chỉnh thông số để giảm dung lượng file là hoàn thiện sản xuất ebook.

Sản xuất lại từ sách in đối với các đầu sách không còn file có thể sử dụng được, bộ phận kỹ thuật sẽ sao chụp (scan) lại sách in sau đó xử lý lại thành file ebook đúng chuẩn qua các khâu: scan, nhận dạng chữ (OCR), sửa lỗi, dàn trang.

Sản xuất lại từ đầu dựa theo bản sách in đối với các bản sách in chất lượng thấp (lộ chữ do giấy quá mỏng, giấy vàng, chữ nhỏ, mờ…) không thể scan được thì bộ phận kỹ thuật phải nhập liệu và dàn trang lại.

Chính vì việc sản xuất ebook đúng chuẩn phải qua nhiều công đoạn nên đây là khâu phải đầu tư nhiều nhân lực và tốc độ sản xuất ebook cũng chậm vì nếu muốn tăng tốc thì phải sử dụng rất nhiều nhân viên chế bản dẫn đến chi phí tăng cao hơn mức cho phép.

Sách điện tử Việt: Cuộc chơi chỉ mới bắt đầu

Sách điện tử (ebook) mới du nhập vào Việt Nam trong vài năm gần đây theo đà phát triển công nghệ chung. Nhiều người cho rằng ebook sẽ dần dà chiếm lĩnh thị trường của sách giấy truyền thống.

Vấn đề bảo mật ebook

Có hai biện pháp bảo vệ bản quyền ebook được áp dụng song song:

Bảo vệ bằng kỹ thuật: Để có được hệ thống bán ebook có bản quyền đòi hỏi nhà cung cấp phải đầu tư lớn cho hạ tầng công nghệ, đặc biệt là ở khâu mã hóa file ebook bán ra để tránh bị sao chép. Tuy nhiên, biện pháp bảo vệ bằng kỹ thuật không thể giải quyết triệt để tình trạng vi phạm bản quyền nếu thiếu biện pháp bảo vệ bằng pháp luật. Mặt khác, công nghệ bảo vệ càng hiệu quả thì sẽ càng phức tạp, gây phiền hà cho người sử dụng.

Bảo vệ bằng pháp luật: Đây là mô hình được áp dụng rộng rãi ở các nước. Cơ quan quản lý nhà nước giám sát chặt chẽ và chế tài mạnh tay đối với các nguồn cung cấp ebook vi phạm bản quyền. Khi nguồn cung cấp ebook vi phạm bản quyền bị triệt tiêu thì ebook có bản quyền sẽ phát triển.

Ông Đồng Phước Vinh, cho rằng: “Tại Việt Nam, biện pháp bảo vệ bản quyền ebook bằng pháp luật chưa hiệu quả nên các nhà cung cấp ebook phải tăng cường bảo mật gây phiền phức cho khách hàng mua ebook. Đây là biện pháp chẳng đặng đừng để tự bảo vệ mình, dù không muốn cũng phải áp dụng nếu không cả gia tài sách chỉ sau một đêm sẽ được phát tán đầy trên mạng Internet”.

(Kỳ 3 & hết: Muốn phát triển không chỉ “nắm người có tóc”)

Hoàng Nhân
Thể thao & Văn hóa