Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kết thúc cuộc gặp thượng đỉnh bằng việc thừa nhận mặc dù có bất đồng trong một số lĩnh vực, nhưng hai nước nhất trí tăng cường hợp tác nhằm xây dựng "mối quan hệ nước lớn kiểu mới".Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ, phát biểu trong cuộc họp báo chung kết thúc hai ngày hội đàm (ngày 7-8/6), Tổng thống Barack Obama cho rằng Trung Quốc tiếp tục con đường thành công là có lợi cho Mỹ vì một nước Trung Quốc hòa bình, ổn định và thịnh vượng "không chỉ tốt cho người dân Trung Quốc mà tốt cho cả Mỹ và thế giới".
Cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) và Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ngày 8/6, tại Rancho Mirage, bang California. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Obama bày tỏ hy vọng với hàng loạt các vấn đề được trao đổi thẳng thắn trong hai ngày hội đàm không chính thức, hai nước sẽ xây dựng được một mô hình hợp tác mới trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Ông Obama nhắc lại tuyên bố một ngày trước đó thừa nhận "hiển nhiên Mỹ và Trung Quốc có căng thẳng trong một số lĩnh vực", nhưng khẳng định hai nước có thể hợp tác hiệu quả với nhau trong nhiều vấn đề. Mỹ và Trung Quốc cần cân bằng giữa cạnh tranh và hợp tác nhằm vượt qua những vấn đề gây chia rẽ.
Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết cuộc gặp tại California trong hai ngày qua là để định hướng cho tương lai quan hệ Trung-Mỹ và vạch ra một kế hoạch nhằm phát triển mối quan hệ này. Chủ tịch Tập Cận Bình đã mời Tổng thống Obama sang thăm Trung Quốc để tiến hành các cuộc hội đàm tương tự, đồng thời cam kết sẽ duy trì các cuộc đàm thoại thường xuyên với ông Obama. Chủ tịch Trung Quốc cho rằng châu Á-Thái Bình Dương mênh mông đủ chỗ cho hai nước lớn Mỹ và Trung Quốc.
Về mô hình quan hệ, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết ông và Tổng thống Obama đã nhất trí cho rằng trong thời kỳ toàn cầu hóa và nhu cầu khách quan của từng nước, Mỹ và Trung Quốc cần hợp tác chặt chẽ với nhau để giải quyết các thách thức và khó khăn chung. Đây là một con đường mới khác hẳn với kỷ nguyên đối đầu và xung đột trước đây giữa các nước.
Ông Tập Cận Bình cho rằng với tư cách là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Trung Quốc và Mỹ cần hợp tác với nhau nhằm xây dựng "mối quan hệ nước lớn kiểu mới dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cả hai cùng thắng". Ông và Tổng thống Obama đã nhất trí sẽ mở rộng các chuyến thăm ở mọi cấp, tăng cường giao lưu nhân dân và duy trì thông tin liên lạc thường xuyên; thúc đẩy các cuộc đối thoại về chiến lược và kinh tế. Hai bên cũng nhất trí cải thiện và tăng cường quan hệ quân sự hướng tới xây dựng mô hình quan hệ quân sự mới giữa hai nước.
Về phần mình, Tổng thống Obama cho biết hai bên cũng đã nhất trí tăng cường các chuyến thăm để thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, môi trường; phối hợp các chính sách kinh tế vĩ mô và hợp tác giải quyết các thách thức phi truyền thống, xuyên quốc gia.
Về vấn đề an ninh mạng, Tổng thống Obama cho biết hai bên nhất trí coi đây là một vấn đề ngày càng quan trọng trong quan hệ song phương, và vào tháng 7 tới nhóm làm việc về an ninh mạng mà hai bên đã nhất trí thành lâp sẽ họp lần đầu tiên. Chủ tịch Tập Cận Bình không trực tiếp bác bỏ những cáo buộc gần đây của Mỹ, chỉ nói rằng Trung Quốc cũng là một nạn nhân của các hành động tấn công mạng.
Tại cuộc gặp thượng đỉnh, hai nhà lãnh đạo cũng đã thảo luận về tình hình Bán đảo Triều Tiên, vấn đề hạt nhân của Iran, cuộc khủng hoảng tại Xyri, hợp tác an ninh tại Afghanistan sau năm 2014,...
Nhìn nhận về triển vọng quan hệ Mỹ-Trung sau cuộc gặp thượng đỉnh lần này, cựu quan chức Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) chuyên phân tích về Trung Quốc, nay là cố vấn cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), ông Christopher Johnson cho rằng tuy chưa thể có ngay sự cải thiện mang tính đột phá trong quan hệ giữa hai nước, nhưng cuộc gặp không mang tính chính thức này có thể tạo ra một sự khởi đầu thuận lợi hơn cho mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Phát biểu với báo giới trước cuộc gặp, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải xác định cuộc gặp thượng đỉnh ngày 7-8/6 "mang tính chiến lược và lịch sử" vì tại cuộc gặp này, cả Trung Quốc và Mỹ đều có một danh sách những mối quan tâm mà hai bên muốn cùng nhau giải quyết.
Còn cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới, ông Robert Zoellick nhận định cuộc gặp thượng đỉnh Obama-Tập Cận Bình có thể xác định mối quan hệ chiến lược trong những năm tới giữa một "cường quốc lâu đời" với một "cường quốc đang nổi lên". Tổng thống Obama thừa nhận hai nước còn nhiều việc phải làm để biến những hiểu biết rộng rãi đạt được trong hai ngày qua thành những việc làm cụ thể. Mỹ và Trung Quốc cần tiếp tục thảo luận với nhau các vấn đề không chỉ hôm nay, ngày mai mà trong nhiều tuần, nhiều tháng và nhiều năm tới mới hy vọng nâng quan hệ song phương lên một cấp độ mới.
TTXVN