(Thethaovanhoa.vn) - Trong bối cảnh dịch COVID-19 đang lây lan nhanh đến chóng mặt, những cái bắt tay và ôm hôn tiềm ẩn nguy cơ lây bệnh là rất cao. Việc thay đổi thói quen chào hỏi nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm virus SARS-CoV-2 là việc cần thiết phải làm lúc này.
Sau vợ chồng tài tử Tom Hanks, thêm nhiều ngôi sao Hollywood cũng thông báo nhiễm virus SARS- CoV-2 như Idris Elba và Olga Kurylenko.
Văn hóa bắt tay, ôm hôn của người phương Tây
Do bối cảnh địa lý, kinh tế, văn minh, triết lý và ảnh hưởng tôn giáo khác nhau, mỗi xã hội đều có một nền văn hóa khác nhau.
Nếu như với văn hóa phương Đông, mỗi khi gặp gỡ, chào hỏi, người phương Đông thường có nghi thức bắt tay hay cúi chào, thì ở phương Tây, bất kể đàn ông hay đàn bà khi gặp mặt, họ không chỉ giữ thói quen bắt tay mà còn ôm hôn để bày tỏ tình cảm thân thương, quý trọng.
Thói quen hôn lên má khi chào hỏi cũng là chuyện rất phổ biến ở châu Âu. Với nền văn hóa mở, người phương Tây còn rất ưa thích các hoạt động ngoài trời và giao lưu gần gũi. Tuy nhiên, điều này đang vô tình tạo điều kiện cho dịch COVID-19 gia tăng với tốc độ chóng mặt ở châu Âu.
Tại Pháp, trong nỗ lực siết chặt các hoạt động nhằm hạn chế sự lây lan của COVID-19, giới chức Pháp đã quyết định đóng cửa các quán café, nhà hàng, trường học và kêu gọi người dân hạn chế di chuyển.
Thế nhưng người dân ở Paris vẫn giữ thói quen ra ngoài để tận hưởng không khí, phơi nắng. Có vẻ như việc phải nhốt mình trong 4 bức tường và làm bạn với chiếc khẩu trang là “cực hình” với người Paris. Đây là thực trạng đáng lo ngại khi dịch bệnh đang lan rộng và giới chức Pháp vẫn bày tỏ hy vọng thói quen này sẽ thay đổi theo mùa dịch.
Ông Bruce Aylward, người dẫn đầu phái đoàn chuyên gia quốc tế của WHO tới Trung Quốc tìm hiểu dịch COVID-19, chìa cùi chỏ chào hỏi với một phóng viên khi kết thúc một buổi họp báo - Ảnh: EPA
Hay như tại Italy, trong bối cảnh dịch COVID-19 tấn công mạnh mẽ quốc gia châu Âu này, giới chức Italy ban đầu vẫn còn lúng túng và không dứt khoát trong việc yêu cầu cấm tụ tập đám đông đã khiến dịch lây lan rất nhanh.
Tại thời điểm nóng khi dịch COVID-19 đang hoành hành tại Italy, dường như người dân nước này vẫn rất khó để từ bỏ những thói quen như những nụ hôn má khi gặp nhau, hay thói quen ban bánh thánh vào miệng những tín đồ Công giáo, và tụ tập nơi đông người… dù đã được khuyến cáo hạn chế, tạm ngừng các thói quen này lại.
Với nền văn hóa ưa chuộng các hành động thân thiết khi giao tiếp, thêm vào đó là việc tiếng Italy cũng là một trong những ngôn ngữ đòi hỏi nhiều sự biểu cảm, đặc biệt là việc sử dụng ngôn ngữ hình thể như bắt tay, ôm hôn…, những đặc điểm này vô tình đã khiến người dân Italy trở nên nhạy cảm hơn với dịch COVID-19.
Theo các chuyên gia, bàn tay là bộ phận cơ thể thường xuyên tiếp xúc với đồ vật chứa nhiều vi khuẩn, virus như tay nắm cửa, nút điều khiển thang máy, tay vịn cầu thang... Việc bắt tay tuy giúp thu hẹp khoảng cách giữa người với người, nhưng điều này không bảo đảm an toàn trong phòng chống dịch.
Vì vậy, hành động bắt tay, ôm hôn, tiếp xúc với khoảng cách gần, là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ lây bệnh truyền nhiễm, trong đó có COVID-19.
Bộ trưởng Nội vụ Đức Horst Seehofer từ chối bắt tay Thủ tướng Angela Merkel
Cần thay đổi thói quen chào hỏi mùa dịch COVID-19
Có thể thấy, bắt tay được coi như lời chào hỏi khi gặp gỡ, giao lưu. Tuy nhiên, khi dịch COVID-19 ngày càng lan rộng và có những diễn biến hết sức phức tạp như hiện nay thì thói quen này cần được thay đổi.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khuyến cáo một số biện pháp phòng vệ để tránh lây lan virus SARS-CoV-2, trong đó có việc thường xuyên rửa tay, giữ khoảng cách với người khác (ít nhất là 1 mét) trong khi giao tiếp với ai đó có biểu hiện không khỏe, và không đưa tay chạm lên mắt, mũi và miệng.
Một số quốc gia khác cũng đã có những chỉ dẫn cụ thể hơn về văn hóa chào hỏi với người dân để tránh lây nhiễm virus corona.
Một cư dân mạng Thái Lan chia sẻ những cách chào hỏi khuyến nghị với mọi người trong mùa dịch để phòng lây bệnh
Tại Bắc Kinh (Trung Quốc), nhà chức trách treo nhiều băng rôn khuyến cáo người dân không nên chào nhau bằng cách bắt tay mà chỉ cần giơ tay chào là đủ.
Ở Pháp, giới truyền thông đăng ý kiến của các chuyên gia khuyên rằng mọi người nên tránh bắt tay hoặc hôn má để chào hỏi, thay vào chỉ cần nhìn vào mắt nhau là đủ. Bộ trưởng y tế Thụy Sĩ cũng đã đề nghị loại bỏ thói quen hôn chào xã giao này.
Cách chào hỏi này cũng đã ngay lập tức được giới chính trị gia áp dụng, khi Bộ trưởng Nội vụ Đức Horst Seehofer ngày 2-3 từ chối bắt tay Thủ tướng Angela Merkel. Hành động này khiến nữ lãnh đạo hơi bất ngờ nhưng cũng vui vẻ chấp nhận và nói rằng Bộ trưởng Seehofer đã cư xử đúng.
Lãnh đạo Sở Y tế bang New South Wales (Australia) Brad Hazzard đã kêu gọi người dân nên cẩn trọng với các nụ hôn và gợi ý nên vỗ vai để chào nhau thay vì bắt tay.
Còn ở New Zealand, một số trường học đã tạm thời bỏ kiểu chào truyền thống “hongi” của người Maori, theo đó 2 người chạm trán và mũi vào nhau.
Người dân tại Iran khuyến khích chào nhau bằng động tác nhảy chạm chân. Ảnh: Daily News
Trong khi đó, Đài ESPN đưa tin cơ quan quản lý giải bóng rổ nhà nghề Mỹ khuyến cáo các ngôi sao không nên giao lưu với người hâm mộ bằng cách đập tay hay nhận các vật phẩm như áo, bóng, bút để ký tặng.
Các nước Trung Đông-châu Phi như Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) hay Qatar cũng khuyến cáo công dân áp dụng cách chào hỏi tương tự. UAE ngày 31-1 đã khuyến cáo người dân tạm thời không chào hỏi theo kiểu truyền thông là cọ mũi vào nhau nữa.
Trong khi đó tại Ai Cập, quốc gia nổi tiếng có tinh thần hài hước trong thế giới Arab, việc hôn lên má khi chào hỏi giữa mọi người là một văn hóa rất phổ biến tại Ai Cập cũng như ở nhiều nơi khác trong khối các nước Arab. Nhưng khi dịch COVID-19 bùng phát, một câu khẩu hiệu được lan truyền rộng rãi những ngày này ở Ai Cập là: "Chúng ta không bắt tay, không hôn nhau và không lan truyền virus".
Trong khi đó, tại Iran, nơi dịch bệnh COVID-19 đang trở thành nỗi ám ảnh khi là nước có tỉ lệ người chết vì COVID-19 cao nhất sau Trung Quốc, đã lan truyền trên mạng xã hội một video cho thấy hai người đàn ông chạm chân vào nhau thay vì hôn để tránh tiếp xúc gần không cần thiết trong mùa dịch. Giới chức Iran cũng khuyến cáo người dân Iran không nên hôn lên các bề mặt đền thờ để phòng lây nhiễm corona nhưng nhiều tín đồ vẫn đã phớt lờ quy định này.
Một người đang tẩy uế khu đền thờ thánh Masoumeh tại thành phố Qom, Iran
Thói quen bắt tay và hôn khi chào nhau cũng có ở các nước châu Á, trong đó có tại Indonesia, quốc gia đông dân thứ tư thế giới. Vì vậy chính quyền Indonesia đã khuyến nghị người dân nên dùng cách chắp tay chào nhau theo kiểu namaste của người Ấn Độ thay cho những kiểu chào có tiếp xúc gần khác.
Singapore cũng đã phát các thông cáo khuyến khích mọi người dùng cách chào kiểu vẫy tay, chạm khuỷu tay và kiểu chắp tay cúi chào namaste thay cho bắt tay và hôn chào nhau.
Nhìn chung trên toàn cầu, các nhà chức trách đều khuyến khích công dân tránh tiếp xúc gần vì virus corona có thể dễ dàng lây lan. Những quốc gia có truyền thống ôm hôn khi chào đều tạm thời khuyến cáo tránh làm vậy. Các công ty trên toàn thế giới không khuyến khích và thậm chí cấm bắt tay giữa các cộng sự. Nhiều địa điểm tâm linh tạm thời sửa đổi các nghi thức liên quan đến việc đụng chạm giữa các cá nhân hoặc dùng chung đồ vật… Bên cạnh đó, thói quen đưa tay sờ lên mặt cũng là một trong những nguy cơ nhiễm bệnh. Các quan chức y tế đã nhắc nhở việc giảm chạm tay lên mặt có thể giúp ngăn chặn việc phát tán virus này.
Và thêm nhiều biện pháp quyết liệt hơn nữa
Tại châu Âu, tính đến chiều ngày 17-3, rất nhiều nước trong khu vực này đã ban bố tình trạng khẩn cấp như một biện pháp nhằm đẩy mạnh chống dịch COVID-19. Hiện đã có Tây Ban Nha, Estonia, Latvia, Séc, Kazakhstan, Slovakia, Hungary, Thụy Sỹ, Armenia ban bố tình trạng khẩn cấp. Rất nhiều nước châu Âu cũng đã thực hiện việc đóng cửa biên giới để ngăn chặn dịch COVID-19 lây lan.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tối ngày 16-3 tuyên bố nước Pháp đang trong tình trạng chiến tranh với dịch COVID-19 và công bố nhiều biện pháp bổ sung nghiêm ngặt hơn, hạn chế tối đa người dân đi lại tự do trên toàn quốc trong vòng 15 ngày tới, kể từ trưa ngày 17-3. Với lệnh cấm này, bất kỳ người nào ra đường đều phải chứng minh được mục đích di chuyển để mua nhu yếu phẩm, đến nơi làm việc hay đi xử lý công việc…
Tại châu Á, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in ngày 17-3 đã công bố kế hoạch thành lập một "Hội đồng kinh tế khẩn cấp" do chính ông đứng đầu và thúc đẩy các bước đi táo bạo góp phần củng cố nền kinh tế để đối phó với đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.
Malaysia đã áp đặt lệnh phong tỏa đất nước trong vòng 14 ngày, kể từ ngày 18 đến 31-3. Hiện nước này đã ghi nhận hơn 550 ca nhiễm COVID-19, Malaysia đã trở thành nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh này ở Đông Nam Á. Riêng ngày 16-3, nước này chứng kiến số ca nhiễm COVID-19 tăng cao đột biến với 125 ca.
Với lệnh phong tỏa đất nước, người Malaysia sẽ không được ra nước ngoài và người nước ngoài không được vào Malaysia. Các trường học, cơ sở kinh doanh đều phải đóng cửa, trừ các cửa hàng thực phẩm, siêu thị, và một số cơ sở cung cấp dịch vụ thiết yếu như viễn thông, ngân hàng, y tế, cảng biển, sân bay, hay dịch vụ vệ sinh.
Thủ đô Manila của Philippines (với hơn 12 triệu dân) cũng đã thực hiện biện pháp phong tỏa bắt đầu từ ngày 15-3 nhằm hạn chế sự lây lan của virus SARS-CoV-2 gây bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đang tiếp tục lan rộng trên thế giới. Thời gian phong tỏa kéo dài 1 tháng.
Singapore tuy không ban bố tình trạng khẩn cấp song nước này đã công bố những biện pháp quyết liệt, dứt khoát nhằm ngăn chặn đại dịch bùng phát như yêu cầu tất cả hành khách nhập cảnh vào Singapore kể từ 23h59’ ngày 16-3 đều phải từ cách ly 14 ngày.
Trong khi đó, nhiều nước Mỹ Latinh đã ban bố lệnh phong tỏa trên diện rộng. Mỹ và Costa Rica đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia nhằm bảo vệ người dân trước dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra. Tại Mỹ, trong nỗ lực chạy đua để ngăn chặn đại dịch COVID-19 lây lan trên toàn quốc, Tổng thống Donald Trump ngày 16-3 đã hối thúc người dân Mỹ tạm ngừng hầu hết các hoạt động xã hội trong vòng 15 ngày và không tụ tập thành nhóm có hơn 10 người.
Venezuela ngày 16-3 đã mở rộng phạm vi cách ly trên cả nước sau khi ghi nhận thêm 16 ca dương tính với virus SARS-CoV-2, nâng tổng số người mắc COVID-19 tại quốc gia Nam Mỹ này lên 33. Tổng thống Venezuela Maduro cho rằng lệnh cách ly trên cả nước, cộng với việc đóng cửa biên giới là cách hiệu quả nhất để kiểm soát dịch bệnh.
Colombia thực hiện đóng cửa các biên giới trên biển, trên bộ và đường sông kể từ ngày 17-3 tới ngày 30-5 nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Peru cũng áp dụng lệnh cách ly diện rộng, theo đó lực lượng quân đội đã phong toả các tuyến đường lớn, trong khi cảnh sát kiểm soát nghiêm ngặt việc di chuyển của người dân. Chính phủ Paraguay thì ban bố lệnh giới nghiêm từ 20h hằng ngày (bắt đầu từ 17-3) nhằm hạn chế việc tụ tập đông người. Bên cạnh đó, tạm ngừng các hoạt động thường ngày, ngoại trừ dịch vụ y tế, cứu hộ, ngân hàng, sản xuất và phân phối sản phẩm.
Chile cấm nhập cảnh đối với người nước ngoài kể từ ngày 18-3. Chính phủ Mexico áp dụng các biện pháp cách ly cộng đồng, hoãn toàn bộ các hoạt động không cấp thiết và hạn chế các hoạt động tập trung đông người, khuyến cáo người dân không nên đi du lịch ngoài nước trong thời gian này. Bộ Giáo dục Mexico kéo dài kỳ nghỉ tuần lễ thánh đối với học sinh, sinh viên trên toàn quốc từ ngày 20-3 đến 20-4.
An Ngọc (tổng hợp)